BEVERWIJK - Wie anderhalvemetersamenleving als erg onvrij ervaart, moet zeker de tentoonstelling ‘Onvrijheid toen en nu’ in Museum Kennemerland bezoeken. Die gaat over de Tweede Wereldoorlog toen de Duitse bezetter de bewoners in de tang hield. Ook is er aandacht voor de langverwachte bevrijding: met een unieke film over de intocht der ‘Canadeezen’ op de Beverwijkse Breestraat.

Vanwege de coronacrisis ging de opening van de tentoonstelling ‘Onvrijheid, toen en nu’ eind april niet door. Nu pakt Museum Kennemerland de draad voorzichtig weer op. De expositie gaat 75 jaar terug in de tijd en behandelt onder meer de lange reeks verboden en geboden die de regio in de oorlog te verstouwen kreeg.
De wanden van de expositiezaal zijn behangen met tientallen pamfletten, onder meer over de verplichting om de ramen te verduisteren. Bij verzuim mogen de Duitsers met scherp schieten, zo is de niet mis te verstane waarschuwing. Andere proclamaties gaan over evacuaties, pasjes, ontruimingen, enzovoorts.
Een ander pamflet gebiedt: binnenblijven, kinderen thuis houden, geen groepsvorming. Dat lijkt zowaar op de huidige coronamaatrelen. Samensteller Arie van Dongen ziet meer parallellen met het heden. Om er onmiddellijk aan toe te voegen dat elke vergelijking toen en nu mank gaat. De onvrijheden in de oorlogstijd zijn de overtreffende trap, zo ook de toon waarop.

Rode draad is een serie rake spotprenten van Leo Jordaan over de vrijheid berovende, Duitse maatregelen. In vitrines is een selectie van verzetskranten, voedselbonnen en andere oorlogsherinneringen. Waaronder een origineel waarschuwingsbord ‘Minen lebensgefahr’, inclusief doodskop. Lief zijn de sieraden van kunstig uit munten gezaagde Wilhelmakopjes. Een vorm van stil verzet.
Een zaal is aangekleed als huiskamer in oorlogstijd, compleet met verduisteringspapier, illegale radio en noodkacheltje. Op een moderne, veelzijdige multi-touch tafel kan de bezoeker hier tientallen korte, doch indrukwekkende interviews met ouderen bekijken. Zij vertellen over wat zij destijds zoal hebben beleefd.
Fascinerend zijn de filmbeelden over Wijk aan Zee (vanaf de loop van een kanon), over (verwoest) Velsen-Noord en over de Beverwijk. In de meidagen verzamelt zich op de Breestraat een massa publiek om afdruipende Duitsers uit te jouwen, moffenmeiden te straffen en binnenrijdende Canadezen toe te juichen. De soms beverige, maar prachtige beelden zijn gefilmd door de winkeliers Spruit en Stoutenbeek.

De tentoonstelling ‘Onvrijheid toen en nu’ is te zien vanaf zaterdag 20 juni. Voor ieders gezondheid mogen hooguit 12 bezoekers tegelijk binnen zijn. Een entreekaartje dient te worden gereserveerd via de website www.museumkennemerland.nl Zonder reservering loopt u het risico dat er al 12 mensen zijn.

Museum Kennemerland, Noorderwijkweg 2a (hoek Westerhoutplein)
Openingstijden: zaterdag, zondag en woensdag van 14 tot 17 uur